De sjabbat (ook wel Shabbat) is de Bijbelse rustdag. Volgens het Oude Testament de zevende dag van de week, de zaterdag.
In het eerste Bijbelboek, Genesis wordt beschreven hoe God hemel en aarde schiep. Op de zesde dag schiep God de mens en op de zevende dag stopte Hij met Zijn scheppende werk.
Genesis 2:1-3 “Hemel en aarde en alles wat er bij hoorde waren voltooid. Op de zevende dag had God zijn werk voltooid en stopte Hij met al het werk dat Hij verricht had. God zegende de zevende dag en verklaarde deze heilig omdat Hij op deze dag ophield met al Zijn scheppingswerk.”
Betekenis van de sjabbat
De sjabbat is niet alleen een rustdag; het is een heilige dag. Het is een dag die zich duidelijk moet onderscheiden van de overige zes dagen van de week. Het houden van de sjabbat is zó belangrijk dat deze is opgenomen in de tien geboden. Het is een dag die gewijd moet worden aan Godsdienstige zaken; aan het verrijken van de geest en het samenzijn met de familie. Er wordt op de sjabbat dus niet gewerkt en men houdt zich niet bezig met materiële zaken. In het orthodoxe jodendom beschouwt men iedere scheppende handeling als werk, immers God stopte op de zevende dag met creëren. Voorbeelden van scheppende handelingen zijn bijvoorbeeld schrijven en het bereiden van voedsel. Maar ook het bedienen van elektrische apparaten of het maken van licht door het aansteken van kaarsen.
Sjabbatavond
De sjabbat begint op vrijdagavond na zonsondergang en duurt tot zaterdagavond zonsondergang. Het is de gewoonte dat de vrouw des huizes vlak voor het ingaan van de sjabbat namens het gezin de sjabbatkaarsen aansteekt. Over deze kaarsen wordt vervolgens een zegening uitgesproken. De kaarsen staan symbool voor het dubbele gebod uit de Thora: “Gedenk de sjabbat” en “Houd je aan de sjabbat”. Ze staan ook symbool voor huiselijke vrede, harmonie en zegen.
Sjabbatmaaltijd
Na het aansteken van de kaarsen begint de vrijdagavondmaaltijd. Deze dient al vóór aanvang van de sjabbat bereidt te zijn. Immers, op sjabbat mag er niet meer gekookt worden. Voor het begin van de maaltijd worden er vaak liederen gezongen en wordt de kidoesj uitgesproken, dit is een speciale zegening die wordt uitgesproken op de sjabbat en andere feestdagen. De vrijdagavondmaaltijd dient een feestelijke en rijkelijke maaltijd te zijn. Het is de traditie om hierbij ook Challah brood te eten. Dit zijn twee gevlochten broden. Ze stellen de dubbele portie manna voor die iedere vrijdagavond uit de hemel viel tijdens de 40-jarige tocht door de woestijn van het joodse volk ten tijde van de uittocht uit Egypte. Tijdens de sjabbat begroet men elkaar men de woorden: ‘sjabbat sjalom’.